Skepsis

 

Misschien komt er nog eens een beter titel voor deze pagina. Hij gaat over (on)gezondheidsclaims en voedsel. Ik vind het leuk om te koken, en om daarbij de beste ingrediënten te zoeken. Dan word je (nota bene vaak in commentaren op de eigen blog) geconfronteerd met uitspraken als: dit is niet gezond, dat is niet diervriendelijk en weer iets anders is niet duurzaam. Alles is natuurlijk een beetje waar, want van te veel water drinken ga je letterlijk dood, maar in de vorm waarin het gepresenteerd wordt zijn het vaak pure sprookjes. Laat ik beginnen met een paar simpele voorbeelden, die ik allemaal recent tegenkwam:

  1. spinazie is gezond want er zit veel ijzer in
  2. peterselie is vochtafdrijvend
  3. maandag mosselen eten en dinsdag garnalen is ongezond, want dan krijg je te veel cholesterol naar binnen
  4. als je zwanger bent, mag je geen (rood) vlees meer eten

Spinazie bevat net zo veel ijzer als rundvlees, maar in een andere vorm gebonden. Daardoor neemt het lichaam nauwelijks het ijzer uit spinazie op. Bij ijzertekort kun je beter vlees eten. Niet dat spinazie ongezond is, want het bevat veel nuttige stoffen. De meeste mensen koken spinazie echter in ruim water, en dan verdwijnen de nuttige stoffen met het kookwater in de gootsteen.

Peterselie heeft inderdaad een lichte diuretische eigenschap, maar dan vooral de wortel en de zaadjes. Dat is al sinds de oudheid bekend. Je hebt ook veel nodig. Elke dag een bosje peterselie eten als vervanger van plaspillen werkt niet.

Cholesterol in voedsel is juist onontbeerlijk. Krijg je te weinig binnen, dan is er een grotere kans op depressies of agressieve aanvallen. Van cholesterol in eten komt ongeveer 6% in het bloed. Verhoogd “slecht” cholesterol in het bloed is juist wel gevaarlijk, maar de belangrijkste veroorzakers daarvan zijn de transvetten en roken. Kortom, van het twee keer achter elkaar eten van een cholesterol-rijk avondmaal krijg je echt helemaal niets.

Zwanger geen vlees eten is in de mode onder de vriendinnen van mijn dochter. Daar zit gelukkig wel enige rationaliteit achter: het is risico-mijdend gedrag. Besmet rauw vlees kan zowel toxoplasmose of listeriose veroorzaken. Berucht zijn hamburgers op de barbecue, “zwart van buiten, rauw van binnen”. Daar kun je ook als niet-zwangere fors ziek van worden. Maar als je alle risico wilt vermijden, doe dan ook even de huiskat de deur uit, want dat is echt de belangrijkste bron van toxoplasmose. Een goed doorbakken parelhoenfiletje daarentegen hoef je echt niet te laten staan.

Zo stuntelen we wat af met uitspraken over (on)gezondheid van voedsel. Het heeft de omvang aangenomen van een kleine epidemie van bakerpraatjes die ook al het reguliere onderwijs bereikt heeft. De voedselindustrie wil uiteraard de gezondheid van de eigen producten benadrukken en het voedingscentrum doet al een beetje mee met de modieuze sprookjes. Verder zijn er nog tientallen belangenorganisaties die hun belang staven door op onderzoeken te wijzen die aangeven dat een bepaald levensmiddel (on)gezonder is. Want de gemiddelde consument kiest toch vooral voor gezondheid.

Het wijzen op onderzoeken die de gezondheid benadrukken is een vorm van “cherry picking”. Belangenorganisaties kiezen meestal dat onderzoek uit dat in hun straatje past.  Reclame dus en als je het in een sappig persbericht giet, vinden de media het ook nog eens prachtig. Succes gegarandeerd.

Na deze lange inleiding: het verschijnsel ergert mij dus. Het is een vorm van framing die je ook in de politiek ziet . Ik schrijf over deze vorm van framing wel eens een artikel op foodlog. Daarin doe ik vooral waar ik nu eenmaal goed in ben: de cijfers bekijken en becommentariëren. Op de volgende pagina’s vind je wat van die artikelen terug in bewerkte vorm.

  6 Responses to “Skepsis”

  1. Ben onder de indruk van je nieuwe site. Ziet er er goed en handig in gebruik uit! Vind je nieuwe rubrieken: technieken en skepsis een aanwinst.

  2. Ik ben via het ministerie van eten en drinken op je site terecht gekomen. De pagina die je Skepsis genoemnd heb trok bijzonder mijn aandacht omdat het ook de naam is van de organisatie tegen kwakzalverij. Ik woon net over de grens in Duitsalnd en zie ook veel Duitse TV. Daar verschijnt Udo Pollmer tegenwoordig in allerlei programmas waar hij op humoristische wijze en vakmanschap de vloer aanveegt met tal van deskundigen met (on)gezondheidsclaims. Hij drijft cardiologen, alternatieve genezers, de reguliere genezers, de vegetariers, de geheelonthouders en de carnivoren tot wanhoop. Een echte querrelant dus die je ook weer met een korreltje zout dient te nemen. Hij is wetenschappelijk leider van het Europese Instituut voor Levensmiddelen en voedingswetenschapper. Auteur van talrijke boeken over voeding o.a. het Lexicon van wijdverbreide misverstanden over Voedsel; vooroordelen en misverstanden. Provocerende boektitels in het Duits als: Eet eindelijk eens normaal. Wie gezond eet sterft vroeger Eet en sterf. Fitness Irrtumer. Avondvullende (bijna cabaret) programma’s verzorgt hij. Het enige waar hij het met iedereen eens is dat roken aantoonbaar en bewezen ongezond is. Ook te weinig bewegen leidt tot vele lichamelijke problemen. Een bron van inspiratie en ergernis.

  3. Laat je de VOEDSELZANDLOPER van Kris Verburgh onopgemerkt aan je voorbijgaan?

    • De voedselzandloper ik pas het toe en de ervaringen zijn zelfs op 2 weken ongelooflijk. Ik heb fibromyalgie en door dit toe te passen kom ik een hele stap verder dan 17 jaar daarvoor. Ik kan het enkel aanraden

      • Dag Claire: fijn voor jou dat “De Voedselzandloper” zo een effect heeft op jou. Ik ken nog wat meer mensen die het boek kochten en veel beter zijn gaan eten. Dat helpt in ieder geval !
        Het boek van Kris Verburgh moet je wel met heel wat korrels zout nemen. Wie op Internet ingeeft: ‘kritiek op Kris Verburgh’, zal snel tussen de bomen het bos niet meer zien. Vaak verengt zich de diskussie dan nog in voor -en tegenstanders. Zelf had ik het meeste aan de bijdrage van KNACK “: “een intellectueel oneerlijk boek. De aangehaalde tekortkomingen, fouten en zich elkaar tegensprekende delen uit het boek worden netjes op een rijtje gezet en met het boek in de hand kun je het zelf constateren.

  4. je bent wel heel erg inaktief op skepsis? er is zo enorm veel te doen over ons eten, waaom dan gekreeerd?

 Leave a Reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

(verplicht)

(verplicht)